W 2018 r. pierwszy etap badań odbył się wiosną (kwiecień-maj), kiedy niewielka grupa badaczy, a także fotograf i rysownik wzięli udział w sezonie studyjnym.
Kampania wykopaliskowa (od 8 sierpnia do 23 września) objęła zarówno badania na Agorze, w regularnym Wykopie II, jak i w czterech wykopach sondażowych: były to TT.III oraz TT.IV, gdzie kontynuowano prace rozpoczęte jeszcze w poprzednich sezonach, oraz TT.V i TT.VI - nowo założone w tym roku.
Wykop sondażowy TT.V został założony w celu weryfikacji wyników badań geomagnetycznych wykonanych w roku 2017. Te prospekcje sugerowały, że Portyk Południowy był skomplikowanym założeniem, w którym funkcjonowały być może nawet trzy rzędy pomieszczeń i innych obiektów. Wykop ten znajduje się na skrzyżowaniu dwóch hipotetycznych linii murów. Jeden to przedłużenie linii południowego muru tzw. Asklepiejonu usytuowanego na pd.-zach. od Agory (na pd. od Odeonu). Drugi - to przedłużenie linii muru S.112 odkrytego w Wykopie II w Portyku Wschodnim (i do tej pory traktowanego jako zewnętrzny mur tego Portyku).
Również na Wykopie II rozszerzono w kierunku na wschód jego część znajdującą się w pobliżu wschodniego wejścia na Agorę eksplorowaną w ub. roku. Celem była próba odpowiedzi na pytanie czy Portyk Wschodni był pojedynczy czy może miał podwójną linię. Zostały odkryte pozostałości fundamentów wschodniego muru Portyku, potwierdzając tę hipotezę. Badania na Wykopie II objęły także jego północną część, gdzie odkryto nowe pomieszczenie Portyku, określone jako R.22, sporych rozmiarów z łukowato biegnącym kanałem pośrodku (o niewyjaśnionej, jak na razie, funkcji). Może ono być datowane najprawdopodobniej na okres cesarza Augusta. Na terenie bezpośrednio sąsiadującym z pomieszczeniem 22 od północy odkryto studnię (lub cysternę) oznaczoną jako S.233, która została poddana eksploracji. Jej datowanie również przypada na czasy wczesnorzymskie.
Zdecydowano również o eksplorowaniu cysterny (lub studni) odkrytej jeszcze w roku 2012 z pomieszczeniu R.8 Portyku Wschodniego i oznaczonej jako S.144. Jej datowanie zostało określone jako wczesnorzymskie, z pierwszej połowy II w. n.e. Wewnątrz odkryto obok bloków kamiennych, ceramiki i innych obiektów również szczątki ludzkie (podobnie jak w studni/cysternie S.50 na Wykopie I datowanej jakieś 150 lat wcześniej).
W wykopie sondażowym TT.III usytuowanym w tzw. fosie przy murach na zewnątrz płn.-zach. bramy miejskiej, gdzie prace rozpoczęto już w poprzedniej kampanii, cele były podwójne. Po pierwsze badania miały na celu weryfikację istnienia podwójnych równoległych murowanych struktur jakie zostały zinterpretowane na obrazie uzyskanym w wyniku prospekcji magnetycznej, a mogłyby mieć związek
z hipotetycznym drugim portem Pafos. Po drugie miały sprawdzić czy faktycznie miąższość warstwy kulturowej w tym miejscu miała jedynie ok. 0,60 m jak wskazywały wiercenia geologiczne wykonane tu przez zespół współpracujących z Paphos Agora Project geoarcheologów, którego badania jako jeden z celów miały sfalsyfikowanie hipotezy o istniejącym w tym miejscu w starożytności basenie portowym postawionej przez badaczy francuskich. W rezultacie prac na TT.III obie hipotezy, czyli geomagmentyczna i geoarcheologiczna, okazały się nieprawidłowe. Nawarstwienia kulturowe były znacznie większej miąższości: skała macierzysta zalegała dopiero na głębokości 2,5 m, zaś wspomniane mury nie zostały odkryte. Skalne podłoże nosiło wyraźne ślady obróbki, więc można raz jeszcze potwierdzić, że badany teren używany był jako kamieniołom (jak to stwierdzono również na wykopach sondażowych TT.I oraz TT.II w ubiegłym roku). Tak więc kwestia przeznaczenia wspomnianej fosy zostaje nierozwiązana i wymaga dalszych badań. Należy jednak podkreślić, że koniecznym jest zrozumienie procesów geomorfologicznych jakie doprowadziły do tego, że teren fosy, podobnie jak teren wykopów sondażowych TT.I oraz TT.II i obszar wokół nich, został pokryty grubą warstwą piasku.
Badania kontynuowano również na terenie wykopu sondażowego TT.IV gdzie głównym odkrytym obiektem był obiekt interpretowany jako piec wapiennik i datowany wstępnie na okres późno rzymski lub wczesny bizantyjski. Postanowiono rozszerzyć wykop na zachód, by odsłonić w całości kanał prowadzący do pieca. Zostało to osiągnięte i tym samym odkryta została cała omawiana struktura. Wstępna analiza pokazuje, że piec został zbudowany na stoku pagórka, prawdopodobnie budowli wzniesionej uprzednio na południe od niego (której pozostałości mogły też służyć jako materiał do pozyskiwania wapna w piecu). Budowa pieca doprowadziła także do zniszczenia solidnego muru biegnącego na osi wsch. - zach. Odsłonięto pojedynczą linię dwóch potężnych bloków posadowionych na skale macierzystej, która została przycięta w tym celu. Wykonanie muru jest niezwykle staranne. Jest możliwe, że są to pozostałości murów miejskich jeszcze z okresu hellenistycznego. Jednak potwierdzenie tego wymaga dalszych badań.
Drugi wykop sondażowy wytyczony w roku 2018, TT.VI, jest usytuowany na płn.- wsch. od Agory w miejscu, gdzie spodziewane jest odkrycie jednej z głównych ulic miasta, jak wynika z rezultatów nieinwazyjnych badań geomagnetycznych. Jednak eksploracja znajduje się w początkowej fazie, więc przebadano warstwy współczesne, a prace będą kontynuowane w następnym sezonie.
Kontynuowano także prospekcję geofizyczną i badania geoarcheologiczne, jak również prace konserwatorskie (monety i inne obiekty metalowe oraz buty z okresu rzymskiego).
Promocja projektu obejmowała dwa wydarzenia. Pierwsze to otwarcie wystawy fotograficznej w Nikozji (14 listopada 2018 r.) we współpracy z Departamentem Starożytności Cypru oraz Ambasadą RP w Nikozji. Drugie to wydanie dwujęzycznej polsko-angielskiej książki "Misterium miasta Afrodyty. Dziedzictwo archeologiczne a nowe technologie" objętej patronatem Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego 2018, dzięki wsparciu finansowemu miasta Krakowa i we współpracy z Fundacją Archaeologica, której promocja odbyła się w listopadzie w Auli Collegium Novum UJ.
Sumując, najistotniejszym i najbardziej spektakularnym odkryciem sezonu 2018 było stwierdzenie, że Agora była znacznie większa, niż do tej pory przypuszczano. Rezultaty badań zarówno na wykopie T.II, jak i na sondażowym wykopie TT.V, pozwoliły na stwierdzenie, że portyki - stoai należące do tetrastoonu Agory były znacznie większe, niż sądzono uprzednio: Portyk Wschodni był podwójny a Portyk Południowy prawdopodobnie potrójny. Całość Agory wraz z towarzyszącymi jej strukturami obudowującymi ją może zostać zdefiniowana jako kwadrat o boku ok. 160 m a nie 97 m, jak to ustalił K. Nicolaou. Zajmowała ona obszar ok. 2,5 ha a nie 1 ha, jak to uprzednio przypuszczano. To powala traktować Agorę w Pafos jako jedną z największych agor okresu hellenistycznego. Ponadto w świetle badań Paphos Agora Project należy na nowo poddać weryfikacji i re-interpretacji kompleksy architektoniczne odkryte w latach 70-tych XX w. przy zachodnim boku Agory (Odeon i „Asklepiejon”).
Tekst: Ewdoksia Papuci-Władyka
